Hernani czyli honor kastylijski

"Bitwa o Hernaniego"

Premiera Hernaniego odbyła się 25 lutego 1830 roku. Sztuka wywołała skandal dzieląc pokolenie starych

klasyków i młodych romantyków.

Rewolucją na francuskiej scenie był język Hernaniego - Hugo nie tylko dowolnie modyfikował tradycyjny aleksandryn, ale starał się łączyć w wypowiedziach postaci prostotę stylu z gwałtownością emocji, całkowicie zrywając z konwencją klasyczną. Zredukował również liczbę monologów na rzecz dialogów i scen zbiorowych, wprowadził ogromną ilość metafor i porównań jako środka związanego z wyrażaniem uczuć przez bohaterów, a nie jako zwykły popis erudycji i inwencji dramatopisarza.

W przedmowie V.Hugo krytykuje klasyków, chce stworzyć nową jakość. Pisze, że najważniejsza jest wolność. Dramat jest realizacją teoretycznych zasad dramatu romantycznego.

Akcja dramatu dzieje się w Hiszpani- efekt młodzieńczej fascynacji Hugo tym krajem. Opera się na motywie tres para una (trzech mężczyzn kocha jedną kobietę; tak brzmiał zresztą wstępny podtytuł dramatu). Prawdziwe wydarzenia są tu jedynie tłem dla fabuły, stosunki społeczne bardziej przypominają Francję nież Hiszpanię z XVI w., błeędne miejsce elekcji.

V.Hugo prezentuje portret psychologiczny Karola V, jego przeżycia wewnętrzne i przemianę.

Postacie:

Hernani

Don Karlos – syn królewski

Don Ruy Gomez de Silwa –narzeczony dony Sol i jej stryj

Donia Sol de Silwa – kochanka Hernaniego, narzeczona Don Gomeza

Król Czeski

Książę Bawarski

Książę Gotha

Baron Hohenburg

Don Sancho- hrabia Montevey

Don Matias –margrabia Almanan

Don Ricardo de Roxas- pan na Casapalme

Don Garll Suarez

Don Francisco

Don Juan de Haro

Don Pedro Guzman de Lara

Don Gil Tellez Giron

Donia Josefa Duarte- służąca dony Sol

Paź, Góral, Dama, Spiskowcy świętej Legii (Niemcy i Hiszpanie), górale, panowie, żołnierze, paziowie, lud

Streszczenie

KRÓL AKT I 

Saragossa, pokój sypialny.

- Ktoś puka. Donia Josefa otwiera tajne drzwi spodziewając się Hernaniego. Wchodzi don Karlos, zasłania swoją twarz . Grozi donie Jozefie. Proponuje jej sztylet lub sakiewkę. Chce być świadkiem gdy donia Sol pod nieobecność stryja (i narzeczonego) przyjmuje kochanka. Josefa zastanwaia się kim jst ten człowiek. Ukrywa go w szafie.

- Przychodzi donia Sol. Martwi sie,ze tak długo nie ma Hernaniego. Ten nadchodzi (tajnym wejściem). Hernani ubolewa, że donia Sol jest narzeczoną księcia de Silva. Dowiaduje się, ze to król naciska na ten związek.

 Hernani wyznaje że jego ojciec zginął  z rozkazu poprzedniego króla. Dlatego Hernani nienawidzi całej rodziny królewskiej. poprzysiągł zemstę, chce śmierci obecnego króla (Karlosa). Hernani proponuje doni Sol ucieczkę, ma świadomość, że książę de Silva mógłby dać jej cały majątek. Hernani wyznaje, że jest bandytą, przywódcą górali. Sol gotowa jest prowdzić takie życie jak Hernani. Nie zależy jej na majątku. Kocha Hernaniego i pójdzie z nim wszędzie. Umawiają sie na następny dzień o pólnocy.  Nagle z ukrycia wychodzi don Karlos. Karlos wyznaje miłość d.Sol, uważa żę jej uczucia wystarczy na dwuch kochanków. W wyniku sprzeczki ma dojsć do pojedynku miedzy H a K, ale...ktoś puka do drzwi- wrócił don Ruy Gomez. D.Sol wpada w panikę, zwleka z otwarciem drzwi. Żaden z mężczyzn nie zamierza się ukrywać.

- Wchodzi książę de Silva, widząc dwuch mężczyzn w sypialni bratanicy/narzeczonej jest oburzony, sądzi że obaj są jej kochankami. Chce bronić honoru Sol. Karlos ujawnia się, jest królem Hiszpani, przybył incognito do domu księcia, ponieważ chciał go poinformować o śmierci cesarza Niemiec Maksymilina (dziadek Karlosa). Pretendentami do tronu są elektor saski Fryderyk Mądry oraz król Francji Franciszek I. Karol chce tronu cesarskiego, papież go poprze (w zamian za odpowiednie ziemie). Karlos zostaje u Księcia Gomeza na noc. Przedstawia Hernaniego jako swego kompana. D. Sol umawia sie z H na następny dzień o północy; znakiem mają być 3 klaśnięcia. Karlos ratuje tyłek H- mówi Gomezowi,że to człowiek z jego świty, który zaraz odchodzi.

Hernani zostaje sam. Wygłasza mowę: obiecuje Karlosowi krwawą zemstę.

BANDYTA AKT II

Saragossa, Pałac Silwów. 

- D.Karlos, d.Sancho,d.Matias, d Ricardo owinięci plaszczami, z przygotowanymi szpadami oczekują Hernaniego.D. Karlos oczekuje d.Sol, daje jej znak-3 klaśnięcia. Chce ją porwać. Jego towarzysze dostali rozkaż,by rozprawić sie z H ( ale nie zabić),

- Dona Sol zostala zwiedziona. Schodzi na dół myśląc, że t Herniani. DKarlos próbuje ją wziąść siłą, Sol stawia opór, wyrywa Karlosowi sztylet i grozi mu, ze zabije albo siebie albo jego.

- Przybywa Hernani. D. Sol pada w jego ramiona. Hernani wraz ze swoją świtą pokonał wysłanników Karlosa. Chce się pojedynkotwać, ale Karlos uważa, że H nie jest godny pojedynku z królem. H puszcza go wolno, daje mu swój płaszcz, by ten mógł spokojnie przemknąc się kolo świty H., oboje poprzysięgaja sobie zemstę.

- Hernani zostaje z ukochaną. Próbuje ją zniechęcić do ucieczki z nim. Sol jednak nie zamierza opószczać ukochanego. Górale ostrzegają swego przywódcę, że król rozpoczął pogoń za nim. Hernani odchcodzi.

STARZEC AKT III

Zamek Silmów w górach Aragonii 

Don Rui.Gomez przygotowuje się do ślubu z d.Sol. Starzec wygłasza płonne mowy, jak kocha swoją narzeczoną. Obwinia siebie o podejżenie zdrady (pierwszy akt). Zazdrości młodym ich wieku. Oddałby wszystko by znów być młodzieńcem. Jest zakochany w doni Sol. Mówi, że miłość starca jest więcej warta, jest prawdziwa.  Przychodzi Paź z wiadomością, że jakiś żebrak stoi pod bramą zamku. Don Rui Gomez mówi, by wpóścić tego człowieka: „Gość szczęście w dom wnosi’. Donia Sol podchodzi obojetnie do ślubu. Zapowiada, że śmierć może ją dosięgnąć szybciej niż starca.

- Hernani udaje pielgrzyma. Prosi o schronienie. Nie zdradza swej tożsamości. Zgodnie z prawem gościnności książę przyjmuje go, nie pyta o imię. nadeszła wieść, że Hernani i jego górale zostali pokonani, Hernani niby nie żyje.

- Wchodzi donia Sol ubrana w suknię ślubną. Jest ponura. W momencie, gdy zobaczył ją Hernani zdziera pielgrzymie szaty i wyznaje swoje imię. Zachowuje się jak szaleniec, chce się poddać; mówi, że jego narzeczoną jest śmierć. Don Rui Gomez bierze bierze go za szaleńca, ale nie może odmówić mu gościny.

- H widząc przygotowania do ślubu oskarża donie Sol o fałszywość, ta wyznaje mu miłość, pokazuje sztylet którym miała zakończyć ślub gdyby Hernani zginął. H mówi, że nie jest jej godny. Opowiada,że wszyscy jego towarzysze polegli w walce. Zakochani godzą się. Tak zastaje ich książę.

- Gomez wygłasza mowę o hańbie i zdradzie. Hernani przyznaje się do winy, godzi się na odpokutowanie jej śmiercią, bierze całą winę na siebie. Donia Sol robi to samo, wyznaje stryjowi, że kocha Hernaniego. Wtem do drzwi zamczyska dobija sie Karlos (jest zdziwiony, że straże są w pełnej gotowości i kraty są opuszczone. Gomez każe go wpuścić, a Herniani ukrywa w skrytce za obrazem.

- Karlos jest zły, wietrzy jakiś spisek. Żąda by Gomez wydał H. Po dłuższej chwili, gdy Sol myśli, że jest już po ukochanym, Gomez oświadcza,ze woli zginąć za nieposłuszeństwo królowi ,niż miałby być jego ród zhańbiony (gościa nie można oddać w ręce oprawców). D.Sol staje w obronie Gomeza, Karlos zgadza się darować życie jej stryjowi w zamian za nią.. D.Sol wychodząc ze świtą, ukrywa na piersi sztylet. Gomez próbuje protestować.

- Gomez uwalnia H z ukrycia, chce się z nim pojedynkować. H uznaje,ze jego życie leży w rękach księcia i to on musi zdecydować o życiu i śmierci H. Prosi Gomeza by w ramach ostatniego życzenia mógł zobaczyć d.Sol= nic nie słyszał, co działo sie w pokoju, gdy siedział w skrytce. Don Rui wyjawia mu że Karlos zabrał Sol. Hernani mówi Gomezowi, że Karlos kocha ją. Gomez jest zaskoczony. Chce zemsty. Ma mu w tym pomóc H ( po wszystkim odda sie w ręce księcia, gdy nadejdzie ten czas książę użyje rogu myśliwskiego Hernianiego).

GROBOWIEC AKT IV

Akwizgran, grobowiec Karola Wielkiego. 

- Z rozmowy Karlosa i Ricardo wynika, ze w tym miejscu ma spotkać sie liga, chcąca zabić króla. W skład spiskowców wchodzą Gotha, Hohenburg,Don Girin biskup Avill- Waskez, Guzman de Lara, Jan Horo i kilku bandytów ( wśród nich Gomez i Hernani- król o tym nie wie). W tym samym czasie odbywają sie wybory cesarza. Znakiem wyboru przyszłego władcy mają być wystrzały armatnie, 3 gdy zostanie nim Karlos, 2 król Francji, jeden – Fryderyk.

- Karlos (sam) rozważa swoją przyszłość, marzy mu się cesarswo pod jego rządami, a jednocześnie ma wątpliwości czy podoła temu zadaniu. Stwierdza, ze Karol Wielki ma jakąś moc, potrzebną dla władcy i wchodzi do grobowca. Słychać kroki

- spotykają sie spiskowcy. Wyznaczają śmierć Karolowi. Potem odbywa sie głosowanie- wybór osoby, która ma go zabić. Z urny zostaje wyciagnieta kartka z imieniem Hernaniego. Gomez pragnie, by H jemu odstapił to zadanie ( obiecuje mu dać symboliczny róg, któryby go zwalniał z oddania życia Gomezowi). Hernani gotów by to zrobić,ale jedynie ze rękę d.Sol. Na to starzec zgodzić się nie może.

Karlos wychodzi z grobowca- słychać strzały armaty, najpierw jeden...drugi...i trzeci.

- Karlos spotyka spiskowców. Gasną pochodnie- nikogo nie mozna rozpoznać. Na znak Karlosa przybywa oddział żołnierzy z ksieciem Alcalą i margrabią Almananem. Spiskowcy zostają rozbrojeni. Powoli zmierzają z gratulacjami : Ricardo, król Czeski, książę bawarski, panowie niemieccy itd.

- Ricardo przyprowadza D.Sol- ta spostrzega Hernaniego. Spiskowcy mają zostać straceni. Hernani przyznaje,ze chce pomścić śmierć swego ojca. Wyznaje, że jest ksieciem Janem Aragońskim Karlos w przypływie dobroci oddaje D.Sol Hernaniemu, daruje życie Gomezowi i reszcie spiskowcow ( a nawet pasuje H na rycerza. Wiwat na cześć cesarza,

- Karlos klęcząc przed grobem Karola wielkiego, dziękuje mu za wskazowki dane jeszcze przed wyborem na cesarza.

WESELE AKT V

Saragossa 

-odbywa się wesele. Wszyscy się radują. Wtem ukazuje sie Czarna Maska, mówi,że zmierza do piekła. To niezwykłe zdarzenie wstrząsnęło wszystkimi, ale dalej się bawia.

-mlodzi zostają sami. To noc poślubna, aż tu nagle słychać dżwięk rogu- Hernani musi oddać sie Gomezowi w ręce ( wedle umowy). Mówi Sol, że odezwałą się stara rana, wysyła ją po jakiś lek.

-Hernani zostaje sam. Rozpacza,ze musi umrzeć w tak szczęśliwej chwili. Zbliża sie do niego Masca, żąda spełnienia obietnicy złożonej Gomezowi. H prosi o jeden dzień zwłoki. Maska jest nieubłagana. Don Rui Gomez mówi, że w te noc umarłby z rozpaczy. Oskarża Hernaniego o złamanie przysięgi, tchórzostwo. Wraca donia Sol, prosi o litość, by książę zwolnił H z przyrzeczenia. Donia Sol nie uznaje przysięgi, stara się przekonać Hernianiego, wzruszyć księcia. W desperacji wypija połowe trucizny, resztę zostawia Hernianiemu. umierają w usciski, w męczarniach. Gomez ma wyrzuty sumienia, zabija sie.